Retinal Damar Tıkanıklığı Hastalığı Nedir?

Retinada atar ve toplardamarlardan oluşan son derece yaygın damarlar sistemi bulunmaktadır. Retinanın toplardamarlarında meydana gelen bir tıkanıklığa retinal ven tıkanıklığı, atardamarlarında meydana gelen tıkanıklığa ise retinal arter tıkanıklığı denir.

Şekil 1: Solda retinal ven dal tıkanıklığı tanılı bir olgunun, sağda ise hastanemizde argon lazer fotokoagülasyon tedavisi uygulanmış benzer bir olgunun arka segment görünümü izlenmekte

Retinal Damar Tıkanıklığı Hastalığı Risk Faktörleri Nelerdir?

Retina ven tıkanıklıkları sıklıkla 50-60 yaş arasında görülür, hipertansiyon, damar sertliği, pıhtılaşma problemleri ve diyabeti olan hastalar risk altındadırlar. Retinal arter tıkanıklıklarına genellikle kan dolaşımındaki küçük bir emboli (pıhtı) neden olur. Yüksek kan kolesterol değerleri, kalp hastalığı, arteriyoskleroz, sistemik hipertansiyon, diyabet ve retinal arter tıkanıklığı için risk faktörleridir.

Retina Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?

Her iki tıkanma tipinde de ani ağrısız görme kaybı gelişir.

Biomikroskopik göz muayenesinde retinal ven tıkanıklıklarında retina tabakalarında kanamalar, retina içi sıvı toplanmaları, retina içi madde birikimleri, arter tıkanıklıklarında ise retinada tıkanma alanına uyan bölgede solukluk ve ödem görülebilir. Tanı ve hasarın saptanması için retina anjiografisi, retina tomografisi çekilebilir. Neden olan risk faktörlerinin değerlendirilmesi için kan tahlilleri, iç hastalıkları, kardiyoloji konsültasyonları, boyun damarlarındaki daralmaları değerlendirmek için doppler ultrasonografi gibi tetkikler gerekebilir.

Şekil 2: Solda retinal ven kök tıkanıklığı tanılı bir olgunun arka segment görünümü ve arka kutupta yaygın kanama izlenmekte. Sağda retinal arter dal tıkanıklığı tanılı bir olgunun arka segment görünümü; tıkanan arter nedeniyle beslenmesi bozulan retinal alanlar krem beyaz renkte izlenmekte.  

Retinal Damar Tıkanıklığı Seyri ve Tedavisi

Arter tıkanmasında hasta 6-8 saatten daha erken dönemde henüz retina örme hücreleri tahrip olmadan gelirse değişik yöntemlerle (ön kamara parasentezi, göz içi basıncını düşürücü ilaçlar, göz masajı) göz içi basıncında hızlı düşme sağlayarak arterdeki tıkanıklığın açılması sağlanabilir. Yine erken dönemde hiperbarik oksijen tedavisi ile bazen az da olsa görme artışı elde edilebilmektedir. Ven tıkanıklıklarında hastanın durumuna göre göz içi ilaç enjeksiyonları, lazer fotokoagulasyon tedavileri bazen de cerrahi operasyonlar gerekebilir. Ayrıca retinal damar tıkanıklıkları bazen altta yatan ciddi bir sistemik hastalığın (kalp kapak hastalığı, yaygın damar cidarı iltihabı, pıhtılaşma bozuklukları, görme sinirine bası yapan kitleler vb.) habercisi olabileceğinden sistemik taramalar (hematoloji, romatoloji, nöroloji, kardioloji konsültasyonları) oldukça önemlidir. Altta yatan risk faktörlerinin tedavisi ve gelişebilecek glokom gibi göz komplikasyonları açısından hastaların takipleri önemlidir.   

Şekil 3: Hastanemize sağ gözde ani, ağrısız görme kaybı ile başvuran ve santral retinal arter tıkanıklığı tanısı alan hastanın sağ (sağda) ve sol (solda) göz arka segment multicolor görüntülemesi izlenmekte. Sağ gözde beslenmesi bozulan maküla bölgesinin renginin soluklaştığı ve tipi ‘japon bayrağı görünümü’nün oluştuğu izlenmekte.